Dobór barwy światła

Współczynnik oddawania barw "Ra"

Wygląd określonego przedmiotu może ulegać zmianom w warunkach oświetlania różnymi typami źródeł światła. Dlatego też ważny jest dobór odpowiedniego stopnia oddawania barw do danego rodzaju pracy. Właściwości oddawania barw przez źródła światła charakteryzuje się tzw. ogólnym wskaźnikiem oddawania barw (Ra). Jest on miarą stopnia zgodności wrażenia barwy przedmiotu oświetlonego danym źródłem światła z wrażeniem barwy tego samego przedmiotu oświetlonego odniesieniowym źródłem światła w określonych warunkach. Maksymalna możliwa wartość tego wskaźnika wynosi 100. Przyjmuje się ją dla światła dziennego i większości źródeł żarowych. Wartości zbliżone do 100 charakteryzują najlepsze właściwości oddawania barw. Im większe jest wymaganie dotyczące właściwego postrzegania barw, jak np. w przemyśle poligraficznym, tekstylnym, tym wskaźnik oddawania barw powinien być większy.

W zależności od wykonywanych czynności zaleca się stosowanie źródeł światła o wskaźniku oddawania barw Ra:

• bardzo dużym, Ra większe bądź równe 90, dla stanowisk pracy, na których rozróżnianie barw ma zasadnicze znaczenie, jak np. kontrola barwy, przemysł tekstylny i poligraficzny,
• dużym, gdy Ra jest mniejsze od 90 i większe bądź równe 80 dla przemysłu tekstylnego, precyzyjnego, dla sal szkolnych i wykładowych, sklepów i biur.
• średnim oraz ewentualnie małym, dla Ra mniejszego od 80 i większego bądź równego 40, dla innych prac, jak np. walcownie, kuźnie, magazyny, kotłownie, odlewnie, młyny oraz wszędzie tam, gdzie rozróżnianie barw nie ma zasadniczego lub istotnego znaczenia.

We wnętrzach, w których ludzie pracują albo przebywają dłuższy czas, zaleca się stosowanie źródła światła o wskaźniku oddawania barw większym od 80.

Temperatura barwowa

Barwę światła określa się za pomocą tzw. temperatury barwowej (Tc) i podaje się ją w Kelwinach, [K]. Źródła, które emitują białą barwę światła, można podzielić, w zależności od ich temperatury barwowej, na trzy grupy:

ciepłobiała (ciepła),neutralna (chłodnobiała) i dzienna (zimna).

Wraz ze zwiększaniem wartości średniej wymaganego natężenia oświetlenia powinna wzrastać temperatura barwowa stosowanego źródła światła.

Dla poziomów natężenia oświetlenia poniżej 300 lx temperatura barwowa powinna być niższa od 3 300 K, co odpowiada ciepłobiałej barwie światła.

Dla poziomów 300 ÷ 750 lx temperatura barwowa powinna zawierać się w przedziale 3 300 ÷ 5 000 K, co odpowiada neutralnej barwie światła,

Dla poziomów natężenia powyżej 750 lx temperatura barwowa powinna być wyższa od 5 000 K, co odpowiada dziennej barwie światła.

Przykładowe temperatury barwowe

1600 K - wschód i zachód Słońca
1800 K - barwa w oświetleniu świeczki
2800 K - barwa bardzo ciepłobiała (żarówkowa)
3000 K - barwa ciepłobiała
3200 K - barwa światła lamp studyjnych
4000 K - barwa biała
5000 K - barwa chłodnobiała
6500 K - barwa dzienna
20000 K - barwa czystego granatowego nieba
28000-30000 K - błyskawica

Ogólna zasada jest taka, że barwy cieplejsze uspakajają, a barwy chłodniejsze pobudzają do działania.